Một người phụ nữ bị đau bụng đến khoa cấp cứu và rất sốc khi biết được nguồn gốc dẫn đến cơn đau của mình. Đó là lá lách của cô di chuyển lệch khoảng 30 cm so với vị trí ban đầu.
Tình trạng hiếm gặp được gọi là lá lách “lang thang” này xảy ra khi các dây chằng có chức năng giữ lá lách tại chỗ trở nên lỏng và giãn. Lá lách, bộ phận lọc m.áu trong cơ thể và tạo ra các tế bào miễn dịch, thường nằm phía trên dạ dày, ở bên trái của bụng.
Trong trường này, khi một người phụ nữ 36 t.uổi đến khám tại Michigan Medicine ở Ann Arbor, các bác sĩ đã tìm thấy lá lách của cô ở bên phải của bụng. “Nó đã di chuyển khoảng 30cm” – TS Alexander Wester, bác sĩ nội trú về nội khoa tại Michigan Medicine trao đổi với Live Science.
Trước đó, 2 ngày trước khi biết về tình trạng kỳ lạ của mình, bệnh nhân đã trải qua một cuộc kiểm tra ung thư gan, trong đó các bác sĩ đã chụp ảnh y tế vùng bụng của cô và thấy lá lách của cô vẫn nằm ở vị trí bình thường. Một ngày sau đó, nữ bệnh nhân bắt đầu bị đau bụng và nôn mửa.
Tại khoa cấp cứu, các bác sĩ đã tiến hành lần chụp cắt lớp mới và phát hiện chỉ trong khoảng thời gian ngắn đó, lá lách của cô đã di chuyển hoàn toàn sang phần đối diện trên cơ thể.
Nhưng đâu là lý do dẫn đến hiện tượng này? Sự chuyển động có thể xuất phát từ gan của cô ấy, cơ quan kết nối với lá lách qua một hệ thống các tĩnh mạch.
Theo Mayo Clinic, người phụ nữ này mắc một bệnh lý về gan được gọi là viêm đường mật xơ cứng nguyên phát, một căn bệnh tiến triển có biểu hiện là tình trạng viêm nhiễm trong đường mật dẫn chất lỏng tiêu hóa từ gan đến ruột non. Tình trạng viêm này gây ra sẹo nặng ở gan, được gọi là xơ gan, khiến m.áu khó lưu thông qua cơ quan.
TS Alexander Wester cho biết thêm: Giống như một đường ống bị tắc, điều này làm cho m.áu bị ứ lại, và một trong những nơi nó bị ứ lại là lá lách. Theo thời gian, lá lách trở nên lớn hơn để cố gắng chứa tất cả lượng m.áu bổ sung. Khi lá lách lớn hơn, các dây chằng xung quanh nó có thể bị kéo giãn, khiến lá lách thoát khỏi vị trí bình thường của nó là ở vùng bụng trên. Đó chính là hiện tượng “lang thang”.
Theo Tổ chức quốc gia về Các chứng Rối loạn hiếm gặp, lá lách lang thang cũng có thể xảy ra do các tình trạng bẩm sinh, trong đó trẻ sinh ra với dây chằng yếu hoặc bị thiếu mà bình thường có chức năng ổn định vị trí của lá lách.
Tình trạng này cũng có thể phát sinh ở t.uổi trưởng thành do chấn thương thể chất hoặc các tình trạng khác có thể làm suy yếu các dây chằng gần lá lách, chẳng hạn như các bệnh mô liên kết hoặc thậm chí là việc mang thai.
“Nguy cơ lớn nhất của việc để lá lách đi lang thang không được điều trị là nhồi m.áu lá lách. Có những mạch m.áu đi gần lá lách có thể bị xoắn và cắt đứt nguồn cung cấp m.áu cho lá lách. Điều này có thể dẫn đến cơn đau dữ dội và thậm chí là t.ử v.ong nếu không được điều trị.
Tuyến tụy, nơi sản xuất hormone và enzym tiêu hóa cũng được kết nối với lá lách qua các mạch m.áu và có thể bị viêm khi lá lách đi lạc chỗ – TS Alexander Wester nhấn mạnh.
“Bạn có thể sống mà không có lá lách nguyên vẹn, và hầu hết bệnh nhân nên cắt bỏ lá lách của họ nếu gặp phải tình trạng này” – TS Alexander Wester cho biết. Tuy nhiên, bệnh nhân đang được đ.ánh giá để cấy ghép gan vào thời điểm đó.
Vì vậy, việc cắt bỏ lá lách của bệnh nhân đã được hoãn lại tới một thời gian nào đó trong tương lai. Trong thời gian chờ đợi, bệnh nhân có lá lách “lang thang” đã được điều trị kiểm soát cơn đau và truyền nước, đồng thời chứng đau bụng và nôn mửa đã được giải quyết.
Phát hiện mới về vaccine ngừa HIV
Nghiên cứu do các nhà khoa học Mỹ dựa trên tế bào miễn dịch được biến đổi gene từ cơ thể bệnh nhân nhiễm HIV.
Cho đến ngày nay, HIV vẫn là bệnh chưa có vaccine và thuốc điều trị. Virus này vẫn đang lây nhiễm cho hàng triệu người trên thế giới và khó có thể ngăn chặn bằng các kháng thể thông thường.
Mới đây, các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Scripps, Mỹ, phát hiện phương pháp điều chế vaccine mới để phòng, ngừa HIV/AIDS. Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Nature Communications .
Phương pháp của nhóm dựa trên các tế bào miễn dịch được biến đổi gene từ cơ thể bệnh nhân. Các nhà khoa học thực hiện thí nghiệm trên chuột. Họ đã thành công khi chuột tạo ra các kháng thể trên diện rộng có tác dụng vô hiệu hóa virus, ngăn ngừa lây nhiễm HIV.
Các kháng thể từ tế bào B (đã được biến đổi gene) tiếp cận một hạt HIV (màu xanh lam) để vô hiệu hóa nó. Ảnh: Nature Communications.
Theo tiến sĩ James Voss, Viện Nghiên cứu Scripps, năm 2019, nhóm của ông đã chứng minh có thể lập trình lại các gene kháng thể của tế bào B trong hệ thống miễn dịch. Nguyên lý mà nhóm đưa ra là sử dụng CRISPR để các tế bào cùng tạo ra một loại kháng thể trung hòa. Loại kháng thể này thường được tìm thấy trong các bệnh nhân HIV hiếm gặp.
Nghiên cứu mới của nhóm cho thấy các tế bào B (đã được lập trình) sau khi đưa vào cơ thể có hiện tượng nhân lên để phản ứng việc tiêm chủng. Từ đó, chúng hình thành các tế bào ghi nhớ, plasma, tạo kháng thể miễn dịch trong thời gian dài.
Nhóm nghiên cứu cũng chứng minh rằng các gene được thiết kế thậm chí mang lại hiệu quả chống virus cao hơn. Theo ông Voss, đây là lần đầu tiên con người chứng minh được tế bào B biến đổi có thể tạo ra phản ứng kháng thể bền vững trên động vật.
Ông Voss hy vọng dự án của họ sẽ tiếp tục phát triển và điều chế thành công vaccine ngừa HIV hay cách chữa trị cho bệnh nhân. Chuyên gia này cho biết thêm các tế bào ban đầu để tạo ra vaccine trên có thể lấy dễ dàng từ mẫu m.áu của bệnh nhân. Tuy nhiên, cách làm này dựa trên gene tế bào miễn dịch của người nhiễm HIV nên nó là thách thức với nhóm nghiên cứu. Họ vẫn đang tìm ra cách tiếp cận mới và an toàn hơn.
